Trên con đường trưởng thành, từ khi có ý thức đến giai đoạn định hình tính cách, chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đôi lần tự hỏi bản thân mình là ai và không ngừng tìm kiếm bản ngã. Vậy, bản ngã là gì, cái tôi bên trong mỗi người là như thế nào? Nó có ảnh hưởng như thế nào đến các quyết định trong đời sống một con người? Hãy cùng Truyền hình An Viên tìm hiểu cái tôi là gì trong bài viết dưới đây!.

XIN THƯỜNG NIỆM "NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT"

1. Cái tôi là gì?

Có rất nhiều định nghĩa để giải thích cho cái tôi: 

• Theo từ điển Thesaurus định nghĩa về cái tôi (hay ngã kiến - egoismism/the selfness) là sự tự nhận thức của một người về tư cách, nhân phẩm hoặc giá trị của chính mình, đặc biệt là để phân biệt mình với thế giới bên ngoài và các cá nhân khác.
• Theo từ Hán Việt, nghĩa của “bản ngã” là chính tôi, ý nói về chính mình. Hay nói cách khác, bản ngã chính là cái tôi cá nhân. 

Bản ngã chính là cái tôi cá nhân

Bạn đang xem: Cái tôi là gì? Bản ngã là gì?

1.1 Định nghĩa cái tôi theo triết học

“Cái tôi” đơn thuần là chỉ bản thân với những đặc điểm khác biệt nhằm để phân biệt với người khác.

1.2 Định nghĩa cái tôi theo phân tâm học

“Cái tôi” được hiểu là phần cốt lõi của tính cách. Trong đó, tính cách liên quan đến thực tại và sẽ bị chi phối, ảnh hưởng trực tiếp bởi yếu tố xã hội. Nói cách khác, cái tôi chính là một miền của tâm thức (ngoài “nó” và “cái siêu tôi”). Việc tiếp xúc với thế giới bên ngoài góp phần chủ đạo trong việc xây dựng nên cái tôi, nó có nhiệm vụ dung hòa mối quan hệ giữa ham muốn vô thức và các tiêu chuẩn nhân cách, xã hội khác.

1.3 Định nghĩa cái tôi trong Phật giáo

Theo triết lý của Phật Giáo, “cái tôi” giống như một tín ngưỡng, nó trường tồn với thời gian và không bị ảnh hưởng bởi quy luật sinh tử hay tụ tấn. 

Cái tôi trong Phật giáo được định nghĩa khác so với trong tâm lý học. Đúng vậy, trong Phật giáo nó được gọi là “ngã” và được lý giải dựa theo một thể tính trường tồn và không chịu sự tác động từ tụ tán hay sinh tử. Cụ thể, cái tôi được tạo thành từ hai phần chính là thân thể và tâm thức, hai yếu tố liên tục biến hóa theo thời gian.

Có rất nhiều định nghĩa để giải thích cái tôi bên trong mỗi người, tuy nhiên chúng ta có thể hiểu đơn giản như sau đây: bản ngã hay cái tôi chính là lý tưởng, ký ức, là niềm tin, kết luận, kinh nghiệm. Và quan niệm rằng bản thân chính là một cá thể độc nhất, riêng biệt, độc lập với phần còn lại của thế giới và sẽ luôn tự chịu trách nhiệm cho những việc làm và hành vi của chính bản thân mình. 

Cái tôi không không bị ảnh hưởng bởi quy luật sinh tử hay tụ tấn

2. Cái tôi, bản ngã trong mọi người thể hiện như thế nào?

Bản ngã của chúng ta thể hiện phương thức hoạt động của chính nó. Nó sẽ là một chu trình đi từ Kiểm soát - Xây dựng và Bảo trì - Phản chiếu và tiếp tục lặp lại. Truyền hình An Viên sẽ liệt kê cụ thể như sau:

2.1 Kiểm soát

Bản ngã kết nối với những gì nó tin rằng nó đang kiểm soát: Kiểm soát cơ thể, kiểm soát trí tuệ, hay kiểm soát con bạn đều được coi là một phần của bản ngã.

2.2 Xây dựng và duy trì

Những gì bản ngã kiểm soát sẽ liên tục tìm cách bảo vệ và duy trì sự kiểm soát đó, cũng như nó muốn mở rộng hơn nữa:

• Bản chất của cái tôi chỉ là hư cấu; để duy trì ảo tưởng ngày càng mạnh mẽ và chân thực hơn, bản ngã tìm cách kiểm soát càng nhiều thứ càng tốt.
• Khi cơn khát tiền bạc, của cải vật chất và quyền lực của mỗi người tăng lên, chúng ta sẽ cảm thấy mình hoàn toàn kiểm soát được mọi thứ.
• Mất kiểm soát cũng có nghĩa là trải qua cái chết của bản ngã.

Bản ngã tự đồng hóa bản thân mình vào những điều mà nó tin

2.3 Phản chiếu

Bản ngã của chúng ta không thể nhìn thấy hoặc đánh giá chính nó. Kết quả là, họ sẽ xây dựng vô số cái tôi khác nhau, những cá nhân riêng biệt. Sau đó, họ sẽ tự đánh giá bản thân thông qua sự phản chiếu của những bản thân khác. Điều này cũng tương tự như việc nhìn nhận và đánh giá bản thân qua con mắt của người khác.

3. Cái tôi quá lớn có tốt không?

Cái tôi không mang đến nhiều lợi ích, những người có bản ngã lớn thường ít hạnh phúc hơn những người khác. Vậy, ảnh hưởng của bản ngã là gì? 

• Hình thái biểu hiện của cái tôi là sự tự ái quá mức và những tưởng tượng, suy diễn không phù hợp. 
• Nó là yếu tố khiến mỗi người trong chúng ta tin rằng mình là trung tâm của vũ trụ hoặc mãi mãi bị mắc kẹt trong mặc cảm và thiếu sót về bản thân, không có lối thoát.
• Khi bị bản ngã cản trở, chúng ta không thể nhìn nhận sự vật, sự việc và hiện tượng đúng theo bản chất vốn có của nó. 
• Cái tôi bị đè nén trở nên biến dạng, méo mó, khiến chủ nhân không thể tự điều chỉnh, ngược lại, trở nên giả tạo và tham gia vào các hành động không phù hợp như lừa dối, gây áp lực, hoặc thổi phồng lẫn nhau.

Như vậy, có thể thấy rằng nếu bản ngã càng lớn chỉ càng làm hại cho chính bản thân người sở hữu nó và liên lụy cho nhiều người khác. Nó khiến bản thân không thấy được giá trị của những người xung quanh, bạn càng ra sức bảo vệ và thể hiện cái tôi của chính mình càng gây ra nhiều tổn thương đến người khác. Chính nó cũng là nguyên cớ khiến bạn trở nên ích kỷ, đố kỵ, tự làm khổ bản thân khi cố gò bó mình theo khuôn khổ chuẩn mực nào đó. Hạ được cái tôi sẽ giúp bạn trở nên hạnh phúc hơn và điều này hoàn toàn có thể tự điều chỉnh, uốn nắn ngay từ khi bạn còn nhỏ và trong giai đoạn trưởng thành.

4. Cách giúp bạn vượt qua cái tôi, bản ngã

Khi cho phép bản ngã kiểm soát linh hồn, chúng ta củng cố nhu cầu của mình đối với các vật phẩm và quyền lực thế gian, ngăn cản chúng ta sống tự do và lương thiện. Cái tôi thường được coi là nguồn gốc của nỗi đau và nỗi buồn. Kết quả là, chúng ta phải hiểu rõ bản chất của nó để quản lý bản thân và từ bỏ.

4.1 Học cách chấp nhận

• Nếu như bạn gặp phải những điều không mong muốn trong cuộc sống đừng vội vàng đổ lỗi cho số phận.
• Hãy thử cố gắng tìm cho mình ít nhất một động lực để bản thân có thể dựa vào đó phát triển mỗi ngày, chấp nhận thử thách và vượt qua bản ngã của chính mình.

Học cách chấp nhận và không đổ lỗi cho số phận

4.2 Hiện tại mới quan trọng

• Hãy hướng tới thực tại và tập trung toàn bộ sức lực cho nó, sự cố gắng bởi hiện tại mới là điều quan trọng. 
• Bạn không nên tạo ra cho mình những ảo tưởng về tương lai phía trước hay cố chấp nghĩ về quá khứ. 
• Để vượt qua mọi thử thách bạn hãy biết cách tận hưởng khoảnh khắc ngay lúc này và cố gắng sức lực của mình vào đó. 

4.3 Không so sánh bản thân

Bạn hãy suy nghĩ rằng bạn khi được sinh ra đã là khác biệt và độc nhất. Vì vậy bạn không cần phải so sánh bản thân mình với bất kỳ ai trên bất kỳ phương diện nào. Sự so sánh sẽ không giúp bạn tốt lên mà chỉ khiến cái tôi của bạn ngày càng lớn dần hơn. 

4.4 Không đổ lỗi cho số phận

Nếu bạn tin vào số phận qua đường chỉ tay thì hãy nhớ rằng đường chỉ tay đang nằm trong lòng bàn tay của bạn. 

• Không có số phận cố định, và tất cả những gì bạn phải làm là bước lên nó. Đừng bao giờ biến câu nói "tất cả là do số phận" hay "số phận của tôi quá kinh khủng" thành câu cửa miệng.
• Vượt qua cái tôi của bạn bằng cách định hình tương lai của chính bạn.
• Cuộc đời này là của bạn và chỉ có bạn mới được phép quyết định số phận cho nó.

5. Phương pháp để bạn tĩnh tâm và vượt qua bản ngã

Có rất nhiều cách giúp bạn kết nối con người bên trong của mình, để bạn luôn tĩnh tâm, cái tôi được tỏa sáng và vượt qua bản ngã. Truyền hình An Viên xin gợi ý những cách dưới đây cho quý độc giả tham khảo:

5.1 Thiền

Thiền chính là phương pháp tốt nhất giúp bạn tĩnh tâm. Trong thiền tĩnh, bạn sẽ được kết nối với sự im lặng của bản thân và gạt bỏ đi những lời nói và suy nghĩ của chính mình. Thiền sẽ cho phép bạn tĩnh tâm và nhận thức được những lời thì thầm của tâm hồn bạn.

Thiền là một trong các cách giúp bạn tĩnh tâm và vượt qua bản ngã

5.2 Cầu nguyện

Sử dụng lời cầu nguyện để kết nối với cái tôi cao hơn của bạn và hướng tâm hồn bạn bày tỏ lòng biết ơn với vũ trụ về tất cả những gì bạn có. Cầu nguyện để kết nối với Trí tuệ, Tình yêu và Sức mạnh trong bạn, yêu cầu nhận được sự hướng dẫn và nói lời cảm ơn trước. 

5.3 Viết lách

Bạn chỉ cần lấy một tờ giấy và một cây bút, bắt đầu viết lên đầu trang của bạn “những dòng thư gửi cho tôi”. Sau đó, viết nhanh ra câu trả lời hiện diện đầu tiên trong tâm trí bạn hoặc âm thanh bạn lắng nghe trong đầu. 

Hy vọng bạn đã tìm ra câu trả lời cho câu hỏi "Cái tôi là gì?" "Bản ngã là gì?" qua tất cả những chia sẻ ở bài viết trên. Hy vọng với bài viết của Truyền hình An Viên cho bạn nhiều thông tin hữu ích cũng như những cách để bạn làm chủ cuộc sống, số phận của mình hơn nhé!

XIN THƯỜNG NIỆM "NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT"